Windows 8

to system operacyjny przeznaczony dla szerokiej gamy urządzeń — komputerów osobistych, hybrydowych, tabletów czy HTPC. Prace nad nim rozpoczęły się jeszcze przed premierą Windows 7, ale po raz pierwszy Microsoft zaprezentował go dopiero w czerwcu 2011 roku. Ostatecznie system trafił do sprzedaży 26 października 2012 r., po trwających blisko osiem miesięcy publicznych testach. Podobnie jak w przypadku poprzednika, kodowa nazwa Windows 8 stała się zarazem oficjalną nazwą produktu

Wersje funkcjonalne

W przypadku Windows 8 Microsoft zdecydował się na okrojenie oferty. W efekcie system występuje w czterech odmianach: standardowej (przeznaczonej dla użytkowników domowych), Pro (odpowiednik wcześniejszych wersji Professional i Ultimate) oraz Enterprise (skierowanej do przedsiębiorstw). Ostatnia wersja — RT — jest instalowana wyłącznie na komputerach z procesorami ARM i nie trafi do regularnej sprzedaży. Microsoft zadbał także o wiele możliwości uaktualnienia starszych systemów (zarówno dla wersji 32-, jak i 64-bitowych), pozwalając na migrację nawet z 11-letniego Windows XP

Krytyka

Windows 8 od samego początku znajdował się w ogniu zaciętej krytyki. Zwolennicy poprzedniej wersji systemu skarżyli się na nowy, przystosowany do urządzeń dotykowych interfejs, ukrywanie wielu zaawansowanych opcji systemu czy jaskrawe barwy, w których utrzymana jest stylistyka Windows 8. Na system narzekali również producenci gier — oprócz opinii Blizzarda i Mojang, w pamięć zapadły słowa Gabe’a Newella z Valve, dla którego„Windows 8 to pewnego rodzaju katastrofa dla wszystkich osób związanych z PC”.

Windows XP

to system desktopowy (zorientowany na stacje robocze) wydany przez Microsoft w październiku 2001 roku, który okazał się jednym z największych sukcesów firmy obok Windows 95. Główną przyczyną tego faktu było zaadoptowanie solidnej i sprawdzonej architektury NT znanej wcześniej chociażby z Windows 2000 do potrzeb użytkowników domowych i wyparcie w ten sposób opartego na jądrze DOS systemu Windows 98 i Millenium Edition.

Po przeczekaniu przejściowych problemów z kompatybilnością sporej części aplikacji (zwłaszcza domowych oraz starszych gier) i wydaniu nowych sterowników Windows XP szybko przewyższył pod względem stabilności swoich poprzedników. Po 10 latach od premiery nadal jest najpopularniejszym desktopowym systemem Windows na świecie – zarówno wśród użytkowników domowych, jak i w środowiskach biurowych.

Najważniejsze nowości

Windows XP już na pierwszy rzut oka wyróżniał się od poprzednich systemów zupełnie nowym interfejsem graficznym opartym o utrzymaną w niebieskiej tonacji kompozycję Luna. Oprócz tego przebudowano kompletnie interfejs użytkownika, zaczynając od menu Start na nawigacji po folderach kończąc. Poprawiono także czas uruchamiania systemu oraz dodano nowy ekran logowania umożliwiający szybkie przełączanie użytkowników i logowanie kilku osób naraz (z uruchomionymi programami). Pod maską znacznie ulepszono mechanizm obsługi sterowników, które zwykle były powodem wszelkich poważniejszych awarii systemu. W Windows XP we współpracy z usługą Przywracanie systemu łatwo można było cofnąć instalację wadliwego sterownika i zastąpić go poprzednim.

Opinie i krytyka

Windows XP pomimo rewolucji jaką wprowadził często jest mocno krytykowany. Głównym obszarem krytyki jest poziom zabezpieczeń jako skutek uboczny masowego wprowadzenia jądra NT do środowiska domowego. Bardzo często użytkownicy domowi nie mający pojęcia o poprawnych zabezpieczeniach pracują na kontach administracyjnych. Źle wyglądała również sprawa z zaporą połączenia internetowego (oznaczona skrótem ICF), która w Windows XP nie dość, że była bardzo kiepskiej jakości, to jeszcze nie była włączana domyślnie. Sytuację tę poprawił dopiero Service Pack 2, w którym pojawiła się zupełnie nowa zapora (Windows Firewall), która mimo wszystko nie spełnia swoich zadań do samego końca – nie monitoruje ruchu wychodzącego. Na tę funkcję użytkownicy musieli czekać aż do wydania Windows Vista.

Krytyce poddany został także nowy interfejs. Przy tej okazji użytkownicy skarżyli się na spadek wydajności, zwłaszcza na słabszych komputerach. Ogromne problemy Windows XP sprawiał także w kwestii kompatybilności ze starszymi aplikacjami, zwłaszcza pisanymi dla środowisk DOS/Windows 9x. Wreszcie z dużym niezadowoleniem spotkał się nowy wymóg aktywacji systemu on-line lub telefonicznie w ciągu 14 dni po instalacji. Krok ten miał przyczynić się do obniżenia skali piractwa, jednak jeszcze kilkanaście dni przed premierą w Internecie pojawił się specjalny klucz produktu umożliwiający obejście aktywacji po instalacji systemu ze specjalnego nośnika, teoretycznie dostępnego tylko dla posiadaczy licencji grupowych. Pomimo sukcesywnego blokowania skompromitowanych kluczy przez Microsoft i późniejszego wprowadzenia usługi Windows Genuine Advantage mającej za zadanie na bieżąco kontrolować legalność systemu cel nie został osiągnięty – piraci praktycznie nie odczuli nowych zabezpieczeń, istnieją zaś udokumentowane przypadki rozpoznania legalnego systemu jako pirackiego, co przysporzyło wiele problemów prawowitym użytkownikom.

Windows 98

Windows 98 to desktopowy system operacyjny Microsoftu wydany w czerwcu 1998 roku. W stosunku do swojego poprzednika, Windows 95, wprowadzał wiele unowocześnień – wśród nich warto wymienić głównie usprawnioną obsługę USB, MMX i AGP, wsparcie dla systemu plików FAT32, wielu monitorów oraz integrację przeglądarki Internet Explorer z powłoką i wprowadzenie funkcji Active Desktop umożliwiającej wyświetlanie elementów internetowych bezpośrednio na pulpicie. Windows 98 to także debiut internetowej witryny Windows Update oferującej aktualizacje i poprawki do systemu.

Rok po premierze pierwszej wersji Windows 98, w czerwcu 1999 roku na rynku ukazało się drugie wydanie tego systemu oznaczone jako Second Edition (lub SE). Wprowadzała ona kolejne ulepszenia – na przykład nową wersję Internet Explorer 5.0, program NetMeeting, opcję udostępniania połączenia internetowego, wbudowaną obsługę napędów DVD-ROM oraz możliwość stworzenia wielu użytkowników w systemie.

Z systemem Windows 98 wiąże się ciekawa anegdota. Podczas targów COMDEX w kwietniu 1998 roku miała miejsce przedpremierowa prezentacja nowego systemu w wykonaniu Billa Gatesa. Gdy jednak asystujący mu pracownik Microsoftu podłączył do komputera z Windows 98 skaner w celu zademonstrowania trybu Plug and Play, system wyświetlił niebieski ekran błędu i zawiesił się. Gates całą sprawę obrócił w żart stwierdzeniem „właśnie dlatego nie wydaliśmy jeszcze Windows 98 na rynek”, ale przez jakiś czas klip wideo dokumentujący tę wpadkę stanowił przedmiot kpin i dowcipów z nowego systemu Microsoftu.

Windows 95

Windows 95 to system operacyjny Microsoftu wydany w sierpniu 1995 roku, jego nazwą kodową używaną w trakcie prac były Windows 4.0 i Chicago. Niewątpliwie system ten można określić mianem najbardziej rewolucyjnego, jaki kiedykolwiek wydany został przez Microsoft - aby kupić nową edycję Okien, trzeba było godzinami stać w długich kolejkach. Również z marketingowego punktu widzenia była to największa premiera w historii Microsoftu.Windows 95 zachwycił nowym wyglądem i filozofią obsługi, zwiększoną funkcjonalnością oraz, co dziś wydaje się banalne, długimi nazwami plików. Microsoft obiecywał doskonałą rozrywkę w postaci gier komputerowych i multimediów, oczywiście nie "cyfrowych" - w ten sposób nikt jeszcze wtedy o nich nie myślał. Czy każdy mógł sobie pozwolić na instalację Windows 95? Wymagania sprzętowe nie były zbyt wygórowane: procesor 386DX (zalecany 486), 4 MB pamięci RAM (zalecane 8 MB), wolna przestrzeń dyskowa ok 50 MB, VGA (zalecane SVGA z 256 kolorami) oraz napęd CD-ROM lub stacja dyskietek 3,5" (początkowe edycje Windows 95 były dostępne również na dyskietkach). Życie udowodniło jednak, że prawdziwe wymagania oscylują wokół Pentium 75 i 8 MB pamięci RAM. W pełni komfortową pracę zaś gwarantowała konfiguracja rzędu Pentium 100 wraz z 16 MB RAM.

Najważniejszą nowością w Windows 95 było chyba menu Start i pasek zadań - możliwość personalizacji i szybkiego dostępu do aplikacji z pewnością przyczyniła się do rewolucji. Dzisiaj menu Start jest zresztą głównym elementem każdego systemu Windows. Nikt również nie wyobraża sobie Windowsa bez Mojego komputera (czy, jak dzisiaj, Komputera) – ta ikona w linii systemów dla użytkowników domowych zadebiutowała właśnie w Windows 95. Wyczekiwaną nowością była też pełna obsługa sieci - system Windows 95 można było stosunkowo łatwo wpiąć do domeny Windows NT, a dołączając do tego program Poledit można było uzyskać namiastkę dzisiejszych Zasad grupy. System stał się też bardziej dostępny. Technologia Plug and Play była kolejną małą rewolucją w kwestii instalacji nowego sprzętu. Większość użytkowników zachwycała się także możliwością dowolnej praktycznie zmiany czcionek, kolorów czy pulpitu. Była także nowość, bez której wielu nie wyobraża sobie dzisiaj pracy - Kosz.
Windows 95 opierał się o nowy rodzaj rejestru systemowego. Nie był to już zbiór prostych powiązań, znanych z Windows 3.11, a struktura z prawdziwego zdarzenia, częściowo podobna do tych znanych z obecnych systemów Windows. Także tryb awaryjny był tu pionierski - wraz ze zwiększoną złożonością systemu powstało zapotrzebowanie na specjalnie przemyślany tryb diagnostyczny - i tak powstał Safe Mode. Warto również nadmienić nowe polecenie Zamknij system, które umożliwiało bezpieczne dla systemu i danych wyłączanie komputera.
Na rynku pojawiło się kilka wersji systemu Windows 95. Oryginalna wersja wydana w sierpniu 1995 roku była ogólnodostępna, zaś kolejne wersje pojawiały się w większości jako tzw. OEM Service Release (OSR) i przeznaczone były do instalacji wyłącznie na nowych komputerach. Wśród najważniejszych aktualizacji do Windows 95 warto wymienić dodatek Plus! wprowadzający przeglądarkę Internet Explorer 1.0 oraz wersję OSR2 wnoszącą do systemu szereg udoskonaleń – począwszy od nowej wersji MS-DOS 7.1 przez obsługę FAT32 czy podczerwieni na USB kończąc. Ostatnia wersja OSR 2.5 wydana została w listopadzie 1997 roku.

Systemy operacyjne

System operacyjny (ang. Operating System, skrót OS) – oprogramowanie zarządzające systemem komputerowym, tworzące środowisko do uruchamiania i kontroli zadań użytkownika.
W celu uruchamiania i kontroli zadań użytkownika system operacyjny zajmuje się:

• planowaniem oraz przydziałem czasu procesora poszczególnym zadaniom,
• kontrolą i przydziałem pamięci operacyjnej dla uruchomionych zadań,
• dostarcza mechanizmy do synchronizacji zadań i komunikacji pomiędzy zadaniami,
• obsługuje sprzęt oraz zapewnia równolegle wykonywanym zadaniom jednolity, wolny od interferencji dostęp do sprzętu.

Dodatkowe przykładowe zadania, którymi może ale nie musi zajmować się system operacyjny to:

• ustalanie połączeń sieciowych
• zarządzanie plikami.

Wiele systemów operacyjnych posiada środowiska graficzne ułatwiające komunikacje maszyny z użytkownikiem.
Potocznie, ale niezbyt poprawnie, mówi się system operacyjny mając na myśli całość oprogramowania dostarczanego z zakupionym komputerem (zobacz: dystrybucja), czasem samo jądro systemu operacyjnego, a czasem program rozruchowy (to ostatnie jest dużym nadużyciem).